[ Pobierz całość w formacie PDF ]
idealo ne ekzistas sur la tero. xi estis homo, kaj se en la homa
naturo ekzistas altaj pintoj, sur kiuj disvolvi¸as prudento, vir-
toj, sinoferemeco, heroeco, ekzistas ankaû abismaj fundoj
kun silente kaj kaÿite embuskantaj rampaîoj de minacaj ten-
toj kaj mallumaj instinktoj. Nenian homan estaîon oni devas
tiel morte turmenti, tiel terure skui, ke en ¸i povu ekmovi¸i
tiu mistera fundo kun la tie silente embuskantaj ¸ermoj de
krimoj. En la homa naturo ekzistas grandegaj potencoj, sed
ekzistas ankaû senlima senpoveco. Al çiu homa estaîo oni
devas doni kvanton da rajtoj kaj rimedoj precize proporcian
264
MARTA
eLIBRO
al la kvanto da devoj kaj respondeco, kiuj pezas sur tiu estaîo,
çar alie ¸i ne plenumos kaj ne eltenos tion, kion plenumi kaj
elteni ¸i ne povos.
La venena maldolçeco, kiu de tiel longe guto post guto ko-
lekti¸adis en la brusto de Marta, levi¸is en ÿi nun per gran-
dega ondo, kaj kune kun ¸i elna¸is la rampaîoj de tentoj kaj
la serpentoj de pasioj, kiuj antaûe dormis profunde, poste
iom post iom veki¸is kaj nun estis tute vekitaj kaj furioze îeti-
¸adis.
La juna sinjoro en la riça pelto elektadis tapiÿojn, ar¸entajn
korbojn, porcelanajn vazojn kaj marmorajn statuetojn. Li
açetis multe, li pensis kredeble pri aran¸o de bela hejmo, en
kiun li eble intencis enkonduki junan edzinon.
Li kaj la mastro de la magazeno estis eble absorbitaj de sia
komuna okupo kaj forgesis pri la virino, kiu en ÿtona senmo-
veco kaj tomba silento staris çe la muro. xi ne forturnis la
okulojn for de la mano de la açetanto, kiu tenis grandan di-
kan monpaperujon plenan de mono. Kial li havas tiom mul-
te kaj mi havas nenion? ÿi pensis. Per kia rajto li rifuzis al mi
almozon? al mi, kies infano agonias en malvarmo kaj sen sa-
vo, li, kiu tenas en la mano tiel grandan riçecon? Li menso-
gis, kiam li diris, ke mi estas juna kaj sana! mi estas pli ol mal-
juna, çar mi transvivis min mem. Çu mi scias, kien forperdi¸is
la antaûa Marta? Mi estas terure malsana, çar mi estas sen-
forta kiel infano & Kial do la homoj postulas, ke mi vivu per
mia propra forto, se ili ne donis ¸in al mi? kial ili ne donis al
mi forton, se ili nun ¸in postulas de mi? Li estas unu el miaj
maljustagintoj, unu el miaj ÿuldantoj! li devas doni!
La pensoj de tiu virino estis treege, senprudente malpravaj,
kaj tamen samtempe kaj koncerne ÿin mem kiel neeviteblaj,
265
MARTA
eLIBRO
kiel kompreneblaj ili estis! Ili estis bazitaj sur tiuj samaj mal-
justaîoj, tiuj samaj sortoj, tiu sama senforteco unuflanke kaj
respondeco kaj bezonoj duaflanke, kiuj naskis çiujn terurajn
doktrinojn, kiuj de tempo al tempo eksplodas en la mondo
per bruligado kaj mortigado, çiujn furiozajn pasiojn, kiuj, na-
ski¸inte pro manko de justeco, mem perdas la senton de jus-
teco, naski¸inte de malbonagoj, mem faras malbonagojn.
Sekve, diris la açetanta sinjoro, kvardek kvin spes-
milojn por la tapiÿo, sepdek-kvin por la korboj, tridek por la
porcelana vazo kaj &
Li elprenis monon, por pagi al la komercisto la ÿuldatan
sumon subite li haltis.
Ha! li diris, mi preskaû povis forgesi! Vi intencis
doni al mi çi tiun bronzan grupon kaj tiun jen &
La komercisto alsaltis ridetante kaj serveme.
Çu çi tiun? li demandis.
Ne, tiun, Niobon kun la infanoj &
Niabon? ÿajnas al mi, ke vi deziris Kupidonon kun Vene-
ro?
Povas esti; mi devas bone rigardi ilin ankoraû unu fojon.
Per nezorgeca mano, kiu videble kutimis disîetadi grandajn
sumojn, li îetis la malfermitan monpaperujon sur la marmo-
ran plataîon de la subspegula tableto, kaj li iris post la komer-
cisto en la profundon de la magazeno, kie sur palisandraj bre-
toj, sub vitraj kloÿoj, staris mitologiaj bronzaj kaj marmoraj
grupaj statuetoj.
La monpaperujo nezorgece îetita malfermi¸is pli lar¸e, sur
la marmoran plataîon elfalis el ¸i kelke da monpaperoj de
diversa valoro.
Tiujn monpaperojn rigardis la flamantaj okuloj de la viri-
266
MARTA
eLIBRO
no, kiu staris çe la muro. Kiel kelkaj specoj de serpentoj per
sia rigardo magie alforgas la birdojn, tiel tiuj diverskoloraj
paperetoj magie alfor¸is al si la nigrajn profundajn pupilojn
de la virino.
Kiaj pensoj movi¸adis en la kapo de la virino, kiam ÿi tia-
maniere rigardis la fremdan riçecon? estus malfacile esplori
il in çiujn, estus ankoraû pli malfacile ÿpini el ili ian ordan fa-
denon. Tio ne estis pensoj, tio estis Ûaoso; febra varmego de
la korpo ¸in naskis, malkvieteca de la spirito ÿin fortigis. Post
du sekundoj da tia rigardado Marta komencis tremi per la
tuta korpo, ÿi mallevadis la palpebrojn kaj tuj ilin relevadis,
eltiradis la manon el la faldoj de la tuko kaj tuj ¸in denove
kaÿadis! videble ÿi batalis ankoraû kun si mem, sed ho ve! ne
ekzistis por ÿi espero de venko! Ne ekzistis tia espero, çar ÿi
ne havis jam sufiçe da forto, ke ÿi povu kontraûstari al mal-
honoratento; ÿi ne havis jam sufiçe da konscia pensado, ke ÿi
povu kompreni la malhonorecon de la tento; ÿi ne havis jam
konsciencon, kiu dronis en la maro da maldolço, kiu kolek-
ti¸is en ÿia brusto; ÿi ne havis jam honton, kiun forpelis la
malestimo, kiun ÿi sentis kontraû si mem, la longa vico da
suferitaj humili¸oj kaj la tiom multe da fojoj akceptita almozo
Ne ekzistis por ÿi fine espero de venko, çar ÿi estis senkonscia,
çar ÿian korpon bruligis varmego naski¸inta de malsato, mal-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]