[ Pobierz całość w formacie PDF ]
tysiącami, zapewne i tak lepszy był od tego, który zgotowali Japończycy jeńcom alianckim.
Niektóre miasta i większość portów leżały w gruzach. Rota i marynarka handlowa zostały
zniszczone przez alianckie naloty. W Hirosimie i Nagasaki śmierć zbierała obfite żniwo jeszcze
przez kilkadziesiÄ…t lat po wojnie.
Dowódcą wojsk okupacyjnych w Japonii został gen. Douglas Mac Arthur, bohater wojny na
Pacyfiku. Swoją zręczną polityką pozyskać potrafił współpracę znacznej części japońskiej elity
władzy. Zasięg represji był znikomy, choć w 1948 r., po procesie przed Międzynarodowym
Trybunałem Wojskowym w Tokio, skazano grupę japońskich wojskowych i polityków. Główny
oskarżony, premier rządu który rozpętał wojnę na Pacyfiku, gen. Hideki Tódzió, skazany został na
śmierć. Procesy przestępców wojennych toczyły się też przed innymi sądami alianckimi, także
radzieckimi. Rozważano postawienie przed sądem cesarza Hirohito, jako winnego rozpętania
wojny, a równocześnie jednego z twórców broni bakteriologicznej. Mac Arthur odrzucił ten
projekt. Boski kult, jakim jeszcze do ostatniego czasu otaczano cesarza, nie pozwalał na jego
proces. Wywołałby on zapewne powstanie w całym kraju. Amerykanie nie ukarali nikogo z
twórców broni bakteriologicznej, choć dowiedziono im prowadzenie okrutnych eksperymentów na
jeńcach alianckich. Ceną za to było przekazanie całości danych dotyczących tej broni.
Zastosowano ją pózniej w czasie wojny koreańskiej.
27. Demokratyzacja Japonii.
W 1946 r. Mac Arthur podyktował Japończykom nową, demokratyczną konstytucję. Władzę
cesarskÄ… ograniczono do roli symbolicznej, zniesiono boski kult osoby cesarskiej. Zlikwidowano
siły zbrojne i zakazano ich posiadania. Dwuizbowy parlament i system wielopartyjny oraz rząd
odpowiedzialny przed parlamentem miały gwarantować demokrację. Na początku lat 50-tych z
połączenia dwóch partii powstała Partia Liberalno-Demokratyczna, reprezentująca interesy
wielkich koncernów. Rządzi ona samodzielnie do dnia dzisiejszego. Kolejni jej przywódcy i
premierzy cechowali się pragmatyzmem, proamerykańską orientacją w polityce zagranicznej,
nacjonalizmem ekonomicznym. W 1951 r. w San Francisco część państw alianckich (bez ZSRR i
jego satelitów) podpisała z Japonią traktat pokojowy, potwierdzający warunki narzucone Japonii w
1945-46 roku. Normalizacja stosunków z ZSRR nastąpiła w grudniu 1956 r. w czasie wizyty
premiera Nobosuke Kisi w Moskwie. Japonia wystąpiła wówczas z żądaniem zwrotu 4 najbardziej
na południe wysuniętych wysp z archipelagu Kurylów. Chruszczow obiecał zwrot dwu spośród
nich, ale gdy w 1960 r. Japonia zawarła bilateralny sojusz z USA kończący okres okupacji,
zezwalający na istnienie w kraju baz amerykańskich, zerwał porozumienie zawarte z Kisi. Problem
tzw. Terytoriów Północnych uniemożliwiał zbliżenie polityczne i rozwój współpracy gospodarczej
Japonii z ZSRR, a dziś z Rosją. Za amerykańskim przyzwoleniem, w latach 50-tych
Japoniastworzyła tzw. siły samoobrony - silną armię zawodową i marynarkę wojenną,
przestrzegając jednak nałożonych przez USA ograniczeń zbrojeniowych. Przepis konstytucji,
zakazujący posiadanie sił zbrojnych, ominięto za pomocą tricku prawnego.
28. Rozwój gospodarczy Japonii.
Uwolniona od ciężaru wydatków zbrojeniowych gospodarka japońska szybko zaczęła rozwijać się,
zwłaszcza, gdy w czasie wojny koreańskiej Amerykanie ulokowali w Japonii ogromne
zamówienia. Przez następne dziesięciolecia gospodarka japońska, w wysokim stopniu
zmonopolizowana i niemal całkowicie zamknięta dla obcych inwestycji potrafiła - przy niezwykle
surowej eksploatacji siły roboczej i kosztem zniszczenia środowiska naturalnego - zapewnić
najwyższe tempo wzrostu gospodarczego w świecie. Japonia stała się trzecim mocarstwem
przemysłowym, wierzycielem niemal wszystkich krajów. Rejon Pacyfiku przekształcił się - dzięki
jej gospodarczej ekspansji - w sferę jej wpływów.
29. Wojna domowa w Chinach.
W chwili, gdy Związek Radziecki dokonał inwazji Mandżurii, wojska Czang Kaj-szeka (Zhang
Kaishi, właśc. Jian Zeshi), rezydującego w Czungkingu (Zhon-jing) walczyły na licznych frontach
z Japończykami), kontrolującymi poza Mandżurią (czyli marionetkowym cesarstwem Mandżukuo)
większą część Chin Wschodnich i Południowych. Niektóre rejony na zachodzie (Sinkiang, czyli
Xinjiang) okupowane zostały w czasie wojny przez wojska radzieckie. Komuniści, kierowani od
wczesnych lat 30-tych przez Mao Zedonga, kontrolowali rejon Jenanu (Yanan) w Å‚uku rzeki
Huanghe oraz rozproszone na południu, wschodzie i w centrum strefy wyzwolone". Tybet, od
setek lat rządzony przez najwyższych dostojników lamaistycznych, dalajlamów, tylko nominalnie
uznawał chińskie zwierzchnictwo. Do sierpnia 1945 r. działał też na terenach okupowanych przez
Japonię marionetkowy rząd chiński. Kiedy wojska radzieckie w ciągu paru dni rozgromiły
Japończyków w Mandżurii, Mandżukuo przestało istnieć. Wojska Czang Kaj-szeka podjęły
ofensywę, do akcji weszła armia Mongolskiej Republiki Ludowej oraz oddziały Mao Zedonga,
które zajęły Pekin. Po kapitulacji Japonii nastąpiło rozbrojenie jej wojsk. Pomiędzy Jenanem a
Czungkingiem krążyć poczęli amerykańscy dyplomaci i oficerowie, starając się doprowadzić do
porozumienia obozu kuomintangowskiego i komunistycznego. Interesy obydwu stron były jednak
zbyt sprzeczne, aby można było zapobiec wojnie domowej. Wybuchła ona w 1946 r. i (z krótką
przerwą) trwała do 1950 roku. Główne walki toczyły się początkowo (do 1947 roku) w Mandżurii,
gdzie oddziały czangkajszekowskie stawiały zaciekły opór siłom komunistycznym, szczodrze
zaopatrywanym przez Związek Radziecki (który zatrzymał do 1955 r. swój garnizon w bazie
Dalnij, czyli Dalien obok Port Artur). Stany Zjednoczone przez dłuższy czas blokowały dostawy i
kredyty dla armii czangkajszekowskiej. Gdy wznowiono je w 1948 r., znajdowała się już ona w
stanie rozkładu. Na początku 1949 roku Czang Kajszek złożył swój urząd i wyjechał na Tajwan
(odebrany w 1945 r. Japonii), na którym wcześniej, w 1947 r. stłumił separatystyczne powstanie.
Jego następca, skłócony z otoczeniem (w którym, podobnie jak wśród generalicji, znajdowało się
wielu agentów komunistycznych), poddawał prowincję za prowincją.
30. Utworzenie ChRL.
Po sforsowaniu przez wojska Mao Zedonga rzeki Yangzejiang (Jangcy) i upadku Szanghaju (gdzie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]