[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dziedzictwo Karola Wielkiego, Europa zaś musiała się na to zgodzić.
Zakończywszy tę pełną chwały wyprawę wojenną, 27 lipca tego samego roku Napoleon
wraca do Paryża. Teraz nie miał już żadnego wroga prócz Anglii, której zresztą klęski
sprzymierzeńców dały się ogromnie dotkliwie we znaki, choć mimo wszystko utrzymywała
się hardo na obu krańcach kontynentu: w Szwecji i Portugalii.
Wskutek zarządzonej w Berlinie blokady kontynentalnej znalazła się Anglia – jak już
powiedziano – jakby pod klątwą całej Europy: Rosja i Dania zamknęły jej dostęp do portów
na morzach północnych, Francja zaś, Holandia i Hiszpania na oceanie i Morzu Śródziemnym,
zobowiązawszy się uroczyście nie utrzymywać z nią żadnych kontaktów handlowych.
Pozostały jeszcze zatem tylko Szwecja i Portugalia. Napoleon wziął na siebie Portugalię,
Aleksander zaś Szwecję. Postanowieniem z 27 października 1807 r. Napoleon pozbawił tronu
dynastię bragancką, Aleksander natomiast zobowiązał się 27 października 1808 r., wyruszyć
przeciwko Gustawowi szwedzkiemu.
W miesiąc później Francuzi byli w Lizbonie.
Zdobycie Portugalii było tylko przygrywką do zajęcia Hiszpanii, gdzie rządy sprawował
Karol IV wzięty w krzyżowy ogień dwóch przeciwników swego faworyta Godoya i swego
syna Ferdynanda, księcia Asturii. Gdy Godoy zbuntował się w czasie wojny pruskiej,
Napoleon rzucił tylko jedno spojrzenie na Hiszpanię, krótkie, niedostrzegalne spojrzenie,
które jednak wystarczyło, by otworzyć przed nim widoki obsadzenia wkrótce tronu
hiszpańskiego. Zaledwie więc wojska jego zajęły Portugalię, już zaczęły wdzierać się do
wnętrza Półwyspu Iberyjskiego. Tu, pod pozorem wojny na morzu i blokady, obsadziły
najpierw wybrzeża i posuwając się coraz bardziej w głąb kraju otoczyły pierścieniem Madryt.
Wystarczyło tylko pierścień zacieśnić, by stać się panem stolicy. Tymczasem jednak
przeciwko ministrowi Godoyowi wybuchło powstanie, które wyniosło księcia Asturii, jako
31
Ferdynanda VIII, na króla. Niczego więcej sobie Napoleon nie życzył.
Wojska francuskie natychmiast wkraczają do Madrytu. Cesarz spieszy do Bajonny, gdzie
zwołuje książąt hiszpańskich, zmusza Ferdynanda VIII do oddania korony ojcu, jego samego
zaś wysyła jako jeńca do Valencay. Bezpośrednio potem sędziwy Karol IV zrzeka się korony
na rzecz Napoleona. Korona przyznana zostaje najstarszemu bratu Napoleona, Józefowi.
Dzięki tej zmianie zwalnia się tron Neapolu, który Napoleon ofiaruje swemu szwagrowi,
Muratowi. W ten sposób, prócz jego własnej, pięć koron królewskich staje się własnością
rodu.
W miarę rozszerzania swej władzy Napoleon rozszerza również i teren wojny. Naruszone
przez blokadę interesy Holandii, Austria, upokorzona utworzeniem królestw Bawarii i
Wirtembergii, zawiedziony w swoich nadziejach Rzym, a wreszcie Hiszpania i Portugalia,
których uczucia narodowe doznały strasznej obelgi – wszystko to tworzy echa towarzyszące
nieustannemu okrzykowi wojennemu Anglii.
Ze wszystkich stron organizuje się naraz gwałtowny atak, choć nie równocześnie wybucha.
Pierwsze hasło daje Rzym. Dnia 3 kwietnia legat papieski opuszcza Paryż; natychmiast
generał Miollis otrzymuje rozkaz wkroczenia na czele wojsk do Rzymu. Na groźbę papieża,
iż rzuci ekskomunikę na nasze wojska, odpowiadają nasi zdobyciem Ankony, Urbino,
Maceraty i Camerino.
Śladem Rzymu idzie Hiszpania. Sewilla uznała Ferdynanda VIII za prawowitego króla,
wzywając zarazem wszystkie prowincje hiszpańskie do broni. Wybucha powstanie, generał
Dupont zmuszony zostaje do kapitulacji, Józef zaś musi opuścić Madryt.
Z kolei wybucha powstanie Portugalczyków w Oporto. Junot, któremu zabrakło wojska do
utrzymania w ryzach podbitego kraju, musiał opuścić Porturaglię, zajętą teraz przez
Wellingtona na czele 25 000 ludzi.
Napoleon uważał sytuację za dostatecznie poważną, by wymagała jego obecności.
Wiedział wprawdzie, że Austria zbroi się potajemnie, jednak przed upływem roku nie będzie
uzbrojona; wiedział też, że Holandia uskarża się na ruinę swego handlu, jak długo jednak
zadowalała się skargami, był zdecydowany nie baczyć na nie. Pozostawało mu tedy aż nadto
czasu wolnego na odzyskanie Portugalii i Hiszpanii.
Napoleon ukazał się na pograniczu Hiszpanii z 80 000 niemieckich weteranów. Zdobycie
szturmem miasta Burgos było sygnałem jego zjawienia się. Nastąpiło zwycięstwo pod Tudelą,
po czym bagnetami zdobyto Somosierrę, 4 grudnia zaś Napoleon wkroczył uroczyście do
Madrytu.
W Hiszpanii zapanował spokój i kraj rychło podporządkował się nowemu władcy. W tym
czasie nowe zbrojenia Austrii odwołują Napoleona do Paryża. Przybywszy do stolicy, żąda
wyjaśnień od posła austriackiego, którego argumenty uznaje za zgoła niewystarczające. W
kilka dni potem Napoleon dowiaduje się, że wojska austriackie przeprawiły się przez Inn i
napadły na Bawarię. Tym razem ubiegła nas Austria, gdyż prędzej od nas znalazła się w
pogotowiu. Napoleon zwraca się do Senatu, który zgodnie z życzeniem cesarza uchwala
[ Pobierz całość w formacie PDF ]