[ Pobierz całość w formacie PDF ]
mocniejsze i trwalsze będą efekty uzyskiwane dzięki rozmowom
indywidualnym.
W kolejnym artykule przedstawiona zostanie kwestia przywracania porzÄ…dku w
sytuacji bałaganu i chaosu w grupie uczniów.
1 Termin "prowokacja" pochodzi od łacińskiego "provocare" i oznacza "wywołanie", "wyzwanie".
Obecnie termin ten ma najczęściej znaczenie pejoratywne. W. Kopaliński pisze, że prowokacja jest to
"wyzwanie, umyślna zaczepka; podstępne judzenie, podpuszczanie kogoś do szkodliwych dla niego - lub
dla osób trzecich - działań albo decyzji" (Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa
1989, s. 419). Istnieją jednak sytuacje, w których słowo "prowokacja" ma znaczenie neutralne lub nawet
pozytywne np. mówi się o "prowokacji intelektualnej". Poza tym "prowokacja" jest lepszym słowem na
określenie postulowanych działań wychowawcy niż "inspiracja" czy "pobudzenie". "Inspiracja" to
"natchnienie, pomysł, wpływ, poddawanie, podsuwanie myśli, pomysłu, sugestia" (W. Kopaliński,
Słownik wyrazów ... s. 231). "Pobudzenie" to "wyrwanie ze snu, odrętwienia, bierności". W
postulowanym sposobie postępowania wychowawcy nie chodzi jednak o delikatną sugestię, ale o pewien
element twardości, kategoryczności, wyzwania, jasnej świadomości tego, co chce się osiągnąć i
zdecydowanego dążenia do tego.
2 Por. R. Fischer, W. Ury, DochodzÄ…c do TAK ... s. 79 n.
3 Por. W. Ury, Odchodząc od NIE, Warszawa 1995, s.149 n. Ury omawia zasadę używania siły w celu
edukowania w kontekście prowadzenia trudnych negocjacji np. w polityce czy biznesie. Rozmowy z
uczniem łamiącym zasady są także przypadkiem trudnych negocjacji. Na zasadzie analogii można więc
skorzystać z ustaleń poczynionych w tym, tylko pozornie odległym kontekście.
4 Por. S. Mika, Jak modyfikować własne zachowania, Warszawa 1987, s. 164 n.
5 Por. T. Gordon, Wychowanie bez porażek w szkole, Warszawa 1995, s. 157 n.
6 Por. Analizy gniewu "miarkowanego rozumem" w poprzednich artykułach.
45
7 R. Stocki, Podstawowe elementy zarządzania (materiał przygotowany na: Szkolenie dla liderów
Stowarzyszenia Chrześcijańskich Dzieł Wychowania), Wrocław 1994.
46
Część XI - PRZYWRACANIE PORZDKU W SYTUACJI
CHAOSU I ZAMIESZANIA
Przykładem łamania dyscypliny w szkole jest zachowanie grupy uczniów -
którzy w czasie, kiedy powinni już siedzieć w ławkach, mieć wyjęte książki i
zeszyty, być skoncentrowani na pracy nad tematem - swobodnie przemieszczają
się po klasie i luzno rozmawiają na różne tematy lub poświęcają czas na
grupowe zabawy np. grÄ™ w karty czy bieganie po klasie. Zachowania te mogÄ…:
" mieć różne natężenie;
" być wynikiem straty kontroli katechety nad sytuacją lub czymś, co zastaje
on w klasie, np. po chwilowej nieobecności;
" wypływać z różnych motywów. Uczniowie mogą być tylko rozbawieni i
jedynym motywem ich zachowania ich zachowania jest przeciÄ…gniecie
takiego stanu zamieszania i zabawy w nieskończoność. Może jednak do
chęci przeciągnięcia momentu "zabawowego" dojść jeszcze zadawniony
konflikt z katechetą. Uczniowie mogą chcieć go zaatakować, np. przez
słowa wyrażające niechęć, wrogość czy lekceważenie.
Zwykle katecheta w takiej sytuacji próbuje wpłynąć na grupę, żeby zajęła się
pracą nad tematem. Uczniowie ze swej strony zaczynają wywierać presję na
katechetę, aby ten zgodził się na przedłużenie stanu zamieszania. W tym celu
mogą stosować typowe "gierki" uczniowskie: "jeszcze tylko minutka.....", "my
tak paniÄ… lubimy.......", "inni nauczyciele nam pozwalajÄ…......", "to tylko dziÅ›......".
Tego typu sytuacja jest dla katechety trudna. Ma ona charakter "próby sił" - kto
okaże się panem sytuacji - nauczyciel czy uczniowie? Kto postawi na swoim?
Takie zachowanie jest bowiem złamaniem obowiązujących zasad i wszyscy
obserwują, czy katecheta będzie w stanie doprowadzić do ich przestrzegania.
Jak w takiej sytuacji reagować? Jak przywrócić porządek?
[ Pobierz całość w formacie PDF ]